Verhalen

Bijzondere symbolen in de bouw van boerderijen.

Jan Bornebroek houdt lezingen over volksgeloof, volkscultuur en volksgeneeskunst. Deze zaken zijn van oudsher sterk vertegenwoordigd op het platteland van Oost-Nederland. Boerenmagie noemt hij dat, magie, onheilafwerende en genezende werkingen die werden toegeschreven aan zaken die we nu bijgeloof zouden noemen.

Jan Bornerbroek schrijft en vertelt graag over deze boerenmagie. Aan de hand van vele voorbeelden toont hij ons waar wij aspecten van de boerenmagie in onze directe omgeving nog terug kunnen vinden. Want al realiseren we het ons niet, we worden nog steeds omringd door de uitingen van het gedachtengoed van onze [prehistorische en bijgelovige] voorouders.

Uit de verhalen van vroeger en vooral over details van gebouwen dit keer aandacht voor het symbool heils- of toverknoop in ramen. Dit type raam wordt in veel oude Twentse boerderijen aangetroffen en dan vooral in de gevels van de stallen. Die ramen werden niet aangebracht, omdat het er leuk uitzag maar vanwege de aanzienlijke magische krachten die er aan werden toegeschreven. De ronde vorm zou de met de zonnecyclus samenhangende vruchtbaarheid en levenskracht weergeven. Dat zou de vruchtbaarheid van het vee stimuleren en dus meer vee opleveren. Een cirkel biedt ook nog eens magische bescherming tegen veeziekten en schadelijke toverij, zoals bijvoorbeeld bederf of diefstal van de melk door heksen.

Dat er 7 cirkels (zonnen) in het raam zitten, is geen toeval. Het cijfer 7 is immers het heiligste van allemaal en het ultieme geluksgetal.

De vorm van het raam wordt tevens beschouwd als een symbool van eeuwig leven en de eeuwige cyclus van leven en dood, omdat er geen uiteinden aan zitten. Daarom werden zulke ramen ook vaak aangebracht in de gevels van kerken.

Een heilsknoop zou mens en dier geluk en voorspoed brengen en wie wil dat nou niet!

Bron Jan Bornebroek

Foto-onderschrift: Een raam dat veelal in de nok van de achterzijden van de boerderijen werd gebruikt.